Pani Ania sama wychowuje swojego małoletniego syna Filipa. Ojciec dziecka nie łoży alimentów na syna, chociaż został do tego zobowiązany na mocy wyroku sądowego. Egzekucja komornicza prowadzona przeciwko niemu okazała się bezskuteczna. Pani Ani trudno jest samodzielnie zaspokoić wszystkie usprawiedliwione potrzeby dziecka, zwróciła się więc o pomoc prawną do mojej kancelarii.

Zgodnie z art. 132 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, obowiązek alimentacyjny zobowiązanego w dalszej kolejności powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Przepis ten daje możliwość wystąpienia przez panią Anię do sądu z powództwem o alimenty przeciwko dalszym krewnym, np. dziadkom, tj. rodzicom ojca dziecka. Pani Ania musi tylko udowodnić, że pomimo zasądzenia od ojca dziecka alimentów, obowiązek ten nie jest przez ojca spełniany a co więcej, uzyskanie alimentów jest niemożliwe, o czym świadczy bezskuteczność egzekucji komorniczej przeciwko zobowiązanemu. Ponadto matka dziecka musi wykazać przed sądem, że wobec niewywiązywania się przez ojca dziecka z obowiązku utrzymania i wychowywania dziecka, potrzeby małoletniego nie są w całości zaspokojone.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8.10.1976 r., III CRN 205/76 (Legalis) wypowiedział się, że obowiązek alimentacyjny babki nie polega na przerzuceniu na nią niespełnionego obowiązku alimentacyjnego ojca dzieci, może ona bowiem być zobowiązana jedynie do takich świadczeń, na jakie pozwalają jej możliwości majątkowe, przy uwzględnieniu również jej usprawiedliwionych potrzeb. Oznacza to, że w postępowaniu o alimenty na wnuka, górną granicą wysokości alimentów będą możliwości finansowe dziadków, co w praktyce oznacza, że jeśli ojciec małoletniego Filipa zobowiązany był do łożenia alimentów w wysokości 500 zł, to w przedstawionej sytuacji dziadkowie nie będą automatycznie zobowiązani do płacenia takiej samej kwoty. Może się bowiem okazać, że możliwości finansowe dziadków pozwolą na płacenie mniejszej sumy, np. 200 zł miesięcznie.

A co jeśli w powyższej sytuacji małoletni Filip otrzymuje już alimenty z funduszu alimentacyjnego? Nie stoi to w zasadzie na przeszkodzie do dochodzenia uzupełniających alimentów od dziadków na podstawie art. 132 kro, jeżeli usprawiedliwione potrzeby chłopca nie są w całości zaspokojone. Zasądzenie jednak alimentów od dziadków powinno nastąpić w takiej wysokości, aby nie przekroczyć ustawowego dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę, co skutkowałoby pozbawieniem małoletniego Filipa świadczeń z funduszu alimentacyjnego.